Kaszuby to jeden z najpiękniejszych regionów Polski. Jest taka legenda, która głosi, że Bóg zmęczony stworzeniem świata, usiadł na kamieniu i spojrzał, że zostały mu jeszcze cuda natury, które zostawił sobie na koniec, tak mu się podobały: niewielkie góry, gęste lasy, głębokie i czyste jeziora, przepastne łąki. Złączył je wszystkie w dłoniach i upuścił na kulę ziemską ze słowami: niech staną się Kaszuby. Poza piękną naturą Kaszuby słyną też z niespotykanej gdzie indziej kuchni. Zabieram Cię w podróż po jednym z najsmaczniejszych regionów Polski.

Kuchnia kaszubska jest prosta, ale niezwykle smaczna. Syta, dobrze doprawiona i zgodna z rytmem życia mieszkańców Kaszub. Dziś powiedzielibyśmy – sezonowa. Jedzenie na Kaszubach pochodzi głównie z najbliższej okolicy: morskie i słodkowodne ryby, plony z pól uprawnych i przydomowych sadów czy ogródków warzywnych a także grzyby i owoce leśne są podstawą kuchni kaszubskiej. Zacznijmy od ryb.

Dobra ryba powinna trzy razy pływać: w wodzie, maśle i w winie

To kaszubskie powiedzenie wiele mówi o sposobie przygotowania potraw rybnych w tym regionie: ma być świeżo, prosto i pysznie. Trzeba tu trochę napisać o położeniu geograficznym Kaszub. Przyjmuje się, że Kaszuby od północy sięgają Bałtyku, na południu kończą gęstymi Borami Tucholskimi, na wschód sięgają po Miastko i Słupsk, a na zachodzie ich granicę wyznacza bieg Wisły i miasteczko Czersk. Na całym terenie Kaszub rozciągają się więc jeziora a od północy – morze. Dlatego właśnie kuchnia kaszubska w swoim bogactwie od zawsze wykorzystywała ryby morskie i słodkowodne. Z ryb morskich Kaszubi wybierają najczęściej śledzia, dorsza, łososia, a z ryb słodkowodnych sielawę i węgorza. Kaszubi świetnie znają się na ziołach i przyprawach, chętnie dodają je do dań rybnych. Często do tzw. „śledzia po kaszubsku” dodaje się rodzynki lub inne bakalie.
Najpopularniejsze dania rybne Kaszub to śledź. Śledź smażony, pieczony, w ocie, z okrasą czy rolmops. Słynnymi daniami kaszubskimi są również szprotki marynowane (usmażone w głębokim tłuszczu tak, by wytopić ości), ryby podane w sosach słodkich i kwaśnych, klopsy i kotlety rybne, ikra smażona (warto spróbować, prawdziwy rarytas z dobrym pieczywem), a także galarety (ta z węgorza jest przysmakiem nie tylko Kaszubów) czy wątróbka z dorsza. Warto też poszukać grochówki podawanej z solonym śledziem – nie znajdziecie jej nigdzie indziej w Polsce.
Dużą popularnością na Kaszubach cieszy się też jajecznica z łososiem (nad morzem) lub szprotkami (w głębi Kaszub). Połączenie świeżych jajek, masła i dobrej ryby nie ma sobie równych.

Przepis na ikrę z ryb kaszubskich:
Składniki: ikra świeżych ryb, cebula, masło
Ikrę oczyścić, wyciąć błonki, umyć. Cebulkę posiekać drobno i wrzucić na gorące masło. Dodać ikrę, smażyć do ścięcia. Gotowe danie posypać gruboziarnistą solą. Ikrę podaje się z dobrym żytnim chlebem lub ziemniakami w mundurkach.

Jego wysokość ziemniak

A raczej kartofel, bo tak nazywa się on na Kaszubach. Kaszubi nauczyli się podawać kartofle na wiele różnych sposobów i często zupełnie niekonwencjonalnie. Znane pulki kaszubskie to nic innego, jak ziemniaki ugotowane w łupinkach, podawane z wymoczonym śledziowym filetem z cebulą. Często też jest to śledź w śmietanie, z cebulą i jabłkiem. Poza pulkami bardzo znane na Kaszubach są: kartofle z zasmażką i świeżą maślanką, pieczonka z kartofli, kluski ziemniaczane, placki ( spróbujcie z kaszubską śmietaną!), czy nawet chleb na ziemniakach. To proste warzywo pomagało w trudniejszych czasach Kaszubom przetrwać do zbiorów, ale dziś traktowane jest jako jeden z ważniejszych i smaczniejszych składników wielu tradycyjnych dań.

Gęsina – najlepsza tylko z Kaszub

Chwałą każdej kaszubskiej gospodyni jest obona, czyli okrasa z gęsiny, którą spotkamy też pod nazwą „tataru z gęsi”. Obona to zmielone surowe mięso gęsi, mocno przyprawione czosnkiem, majerankiem, solą i pieprzem. Obona ma kremową, zwartą konsystencję i najlepiej przechowuje się ją w naczyniu glinianym. Dawniej taką okrasę zalewano smalcem z gęsich jelit. Smalec z gęsi był używany powszechnie na Kaszubach, zarówno w spiżarni jak i domowej apteczce. Dziś najczęściej okrasę wykorzystuje się jako omastę do zup i polewek lub smaruje nią chleb.
Warto zapamiętać, że gęsi bije się pod koniec roku, w listopadzie – wtedy są najlepsze. Mają idealnie tłuste mięso i łatwo kruszeją w zimnie. Dobrze jest więc poczekać do świętego Marcina, by rozsmakować się w tym kaszubskim specjale.
Z gęsich skrzydeł i innych części Kaszubi robią też zupę z brukwi. Brukiew, inaczej „żôłte wrëki”, to roślina pastewna, przypominająca buraka cukrowego. Całość doprawia się dużą ilością majeranku, liści laurowych, pieprzu.
Kaszuby na słodko

Głównym słodkim przysmakiem kaszubskim są placki i „kuchy” z ciasta drożdżowego. Ruchanki to małe placuszki, smażone na głębokim tłuszczu, posypane cukrem pudrem. Czasami, zamiast ciasta drożdżowego, używa się do nich ciasta chlebowego. Kaszubskie purcle, czyli pączki, zawstydziłyby niejednego modnego donata. Ciasto drożdżowe, ze spirytusem, tłustym mlekiem, świeżymi jajami jest lekkie, chrupiące i rozpływa się w ustach. Najczęściej kaszubskie pączki nadziewane są powidłami własnej roboty. Przy słodkościach trzeba też wspomnieć o truskawce kaszubskiej.
Kaszëbskô malëna znana jest w całej Europie. Truskawki kaszubskie są słodkie, pachnące i pełne soku. Mają też niepowtarzalny kolor ciemnej czerwieni. Ich struktura jest zwarta, skórka gładka i błyszcząca. Kaszubi uprawiali truskawki już kilkaset lat temu, a tradycja przetrwała – każdego czerwca odbywa się Festiwal Truskawek Kaszubskich w Chmielnie, a w lipcu świętujemy Truskawkobranie w Brodnicy Górnej koło Kartuz. Goście z całej Polski są bardzo mile widziani.